অসমৰ ইতিহাস : কামৰূপ ৰাজ্যৰ পৰা বৰ্তমানলৈকে।
অসমৰ প্ৰাচীন কালৰ পৰাই বিভিন্ন ৰাজ্য আৰু বংশকে ধৰি এক চহকী আৰু জটিল ইতিহাস আছে। আহোম ৰাজ্য (Ahom kingdom) যুগ যুগ ধৰি চলিছিল যিটো অসমৰ ইতিহাস (History of Assam)ৰ এক উল্লেখযোগ্য অংশ। 19 শতিকাত ব্ৰিটিছ ঔপনিৱেশিকতাই ৰাজনৈতিক অশান্তি আৰু হিংসাৰ সূচনা কৰিছিল, যাৰ ফলত অসম আন্দোলন (Assam Movement) আৰু 1985 চনত অসম চুক্তি (Assam Accord) স্বাক্ষৰিত হৈছিল।
অসমৰ প্ৰাচীন ইতিহাস (Ancient History of Assam) -
অসমৰ প্ৰাৰম্ভিক ইতিহাস ৰহস্যৰ আৱৰণেৰে আবৃত যদিও প্ৰত্নতাত্ত্বিক প্ৰমাণৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে এই অঞ্চলত শিলাযুগৰ আগৰে পৰাই বসতি আছিল। কামৰূপা ৰাজ্য (Kamarupa Kingdom) আছিল অসমৰ প্ৰথম জ্ঞাত ৰাজ্য, যি প্ৰায় চতুৰ্থ খ্ৰীষ্টাব্দৰ আশে-পাশে আৱিৰ্ভাৱ হৈছিল। কামৰূপ ৰাজ্যত বৰ্মন বংশ (Varman Dynasty)ৰ শাসন চলিছিল, পিছলৈ অষ্টম শতিকাত ইয়াৰ ঠাইত পাল বংশ (Pala Dynasty)ই শাসন কৰিছিল৷ পাল বংশই কেইবা শতিকাজুৰি অসমত শাসন কৰিছিল, যেতিয়ালৈকে দ্বাদশ শতিকাত কছাৰী ৰাজ্য (Kachari Kingdom)ই অসমক দখল কৰা নাছিল।
কামৰূপা ৰাজ্য (Kamarupa Kingdom):
কামৰূপা ৰাজ্য আছিল ধ্ৰুপদী যুগৰ সময়ত ভাৰতীয় উপমহাদেশত থকা এখন ৰাজ্য লগতে ই অসমৰ প্ৰথম ঐতিহাসিক ৰাজ্য (First Historical Kingdom of Assam)। 350 খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা 1140 খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে ইয়াৰ অস্তিত আছিল। বৰ্তমানৰ গুৱাহাটী, উত্তৰ গুৱাহাটী আৰু তেজপুৰৰ ৰাজধানীৰ পৰা তিনিটা বংশই এই ৰাজ্যখন শাসন কৰিছিল। কামৰূপা ৰাজ্য় সমগ্ৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকা, উত্তৰ বংগৰ কিছু অংশ, ভূটান আৰু বাংলাদেশৰ উত্তৰ অংশলৈকে বিস্তৃত আছিল।
বৰ্মন বংশ আছিল কামৰূপ ৰাজ্যৰ প্ৰথম ঐতিহাসিক বংশ (First Historical Dynasty of the Kamarupa Kingdom), যি 350 খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা 655 খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে বিদ্যমান আছিল। ইয়াক প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল সমুদ্ৰগুপ্তৰ সমসাময়িক পূষ্যবৰ্মনে (Pushyavarman)। পূৰ্বৰ বৰ্মানসকল গুপ্ত সাম্ৰাজ্যৰ অধীনস্থ আছিল কিন্তু গুপ্তসকলৰ ক্ষমতা কমি অহাৰ লগে লগে মহেন্দ্ৰবৰ্মনে কামৰূপক স্বাধীন ৰাষ্ট্ৰ হিচাপে ঘোষণা কৰে।
বর্মন বংশৰ পতনৰ পাছত বর্তমান অসমৰ তেজপুৰৰ হৰৰুপেশ্বৰৰ ৰাজধানীৰ পৰা কামৰূপাত ম্লেচ্ছা বংশ (Mlechchha Dynasty)ই 650 চনৰ পৰা 900 খ্ৰীষ্টাব্দলৈকে শাসন কৰিছিল৷ ঐতিহাসিক লিপি অনুসৰি এই বংশত একবিংশজন শাসক আছিল।
পাল বংশই কামৰূপ ৰাজ্যত 900 খ্ৰীষ্টাব্দৰ পৰা শাসন কৰিছিল। ব্ৰহ্ম পাল (Brahma Pala) আছিল পাল বংশৰ প্ৰতিষ্ঠাপক। পালসকল আছিল কামৰূপা ৰাজ্য়ত শাসন কৰা শেষ বংশ।
অসমৰ মধ্যযুগীয় ইতিহাস (Medieval History of Assam) -
কমতা ৰাজ্য (Kamata Kingdom):
কমতা ৰাজ্যৰ আৰম্ভণি হৈছিল 1257 খ্ৰীষ্টাব্দৰ আশে-পাশে পশ্চিম কামৰূপত, যেতিয়া সন্ধ্যা (Sandhya)ই নিজৰ ৰাজধানী কামতাপুৰলৈ স্থানান্তৰিত কৰিছিল। ই বৰ্তমান ভাৰতৰ কামৰূপ, গোৱালপাৰা, জলপাইগুৰি আৰু কুচবিহাৰ জিলাৰ লগতে বাংলাদেশৰ ৰংপুৰ আৰু মাইমেনসিংহৰ উত্তৰ অংশ সামৰি লৈছিল। কামতা ৰাজ্যৰ উত্থানৰ লগে লগে অসমৰ ইতিহাসত প্ৰাচীন যুগৰ অন্ত পৰিল আৰু মধ্যযুগীয় যুগৰ আৰম্ভণি হয়। এই ৰাজ্যৰ অন্তিম শাসক আছিল খেন বংশ।
আহোম ৰাজ্য (Ahom Kingdom):
আহোম ৰাজ্য আছিল ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকাৰ মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালে থকা এখন ৰাজ্য যিয়ে উত্তৰ-পূব ভাৰতত মোগল সম্প্ৰসাৰণৰ সন্মুখীন হৈও প্ৰায় 600 বছৰ ধৰি স্বাধীনতা অক্ষুণ্ণ ৰাখিছিল। 1228 চনত আহোম ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল চীনৰ পৰা অহা টাই ৰাজকুমাৰ চুকাফা (Sukaphaa)ই। ষোড়শ শতিকাত চুহুংমুঙ (Suhungmung)ৰ অধীনত ইয়াৰ সম্প্ৰসাৰণ কৰা হৈছিল। মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহ (Moamoria Rebellion)ৰ উত্থানৰ লগে লগে ৰাজ্যখন দুৰ্বল হৈ পৰে আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত বাৰ্মিজ আক্ৰমণ (Burmese Invasion)ৰ বলি হয়।
চুতীয়া ৰাজ্য (Chutia Kingdom):
চুতীয়া ৰাজ্য আছিল মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালে বিকশিত হোৱা এখন ৰাজ্য যি বৰ্তমানৰ অসমৰ শদিয়াৰ আশে-পাশে আৰু অৰুণাচল প্ৰদেশৰ কাষৰীয়া অঞ্চলত আৰম্ভ হৈছিল। ই বৰ্তমানৰ লখিমপুৰ, ধেমাজি, তিনিচুকীয়া আৰু ডিব্ৰুগড়ৰ কিছু অংশৰ লগতে প্ৰায় সমগ্ৰ অঞ্চলতে বিস্তৃত হৈ পৰিছিল। 1524 চনৰ আশে-পাশে হোৱা ধাৰাবাহিক সংঘাতৰ অন্তত এই ৰাজ্য আহোম ৰাজ্যৰ অধীনলৈ যায়।
কছাৰী ৰাজ্য (Kachari Kingdom):
কছাৰী ৰাজ্য আছিল অসমৰ মধ্যযুগৰ শেষৰ ফালে আৰু আধুনিক যুগৰ আৰম্ভণিত উত্থান হোৱা ৰাজ্য য’ত ডিমাছা ৰজাৰ শাসন আছিল। কামৰূপ ৰাজ্যৰ পতনৰ পিছত খিলঞ্জীয়া জনগোষ্ঠীৰ পৰা ডিমাছা ৰাজ্যৰ উত্থান ঘটিছিল। অৱশেষত ব্ৰিটিছে ৰাজ্যখনৰ ভৈয়াম অঞ্চল 1832 চনত আৰু পাহাৰ অঞ্চল 1834 চনত নিজৰ অধীনলৈ নিয়ে।
অসমৰ আধুনিক ইতিহাস (Modern History of Assam) -
অসমৰ ঔপনিৱেশিক ইতিহাস (Colonial History of Assam):
19 শতিকাত অসম ব্ৰিটিছ ঔপনিৱেশিক শাসনৰ অধীনলৈ আহিছিল। প্ৰথম এংলো-বাৰ্মিজ যুদ্ধ (Anglo-Burmese War)ত বাৰ্মিজক পৰাস্ত কৰি 1826 চনত ইংৰাজে অসমক নিজৰ অধীনলৈ আনে। অসমৰ ব্ৰিটিছ প্ৰশাসনৰ ফলত অঞ্চলটোৰ চাহ-তেলকে ধৰি সম্পদৰ শোষণ হ’ল। অসমৰ চাহ উদ্যোগ ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যৰ বাবে ৰাজহৰ এক প্ৰধান উৎস হৈ পৰিছিল আৰু বহু ব্ৰিটিছ ৰোপণকাৰীয়ে এই অঞ্চলত বসতি স্থাপন কৰিছিল।
স্বাধীনতাৰ পিছৰ ইতিহাস (Post-Independence History of Assam):
ব্ৰিটিছ শাসনৰ পৰা ভাৰত স্বাধীন হোৱাৰ পিছত 1947 চনত অসম স্বাধীন ভাৰতৰ অংগ হৈ পৰে। ইয়াৰ পিছৰ বছৰবোৰত বিভিন্ন জাতি-জনগোষ্ঠী আৰু ৰাজনৈতিক গোটে ক্ষমতাৰ প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰি অসমত ৰাজনৈতিক অশান্তি আৰু হিংসাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হৈছিল। সত্তৰৰ দশকৰ শেষৰ ফালে আৰম্ভ হোৱা অসম আন্দোলনে (Assam Movement) অসমীয়া মানুহৰ অভাৱ-অভিযোগৰ সমাধানৰ লগতে তেওঁলোকৰ ৰাজনৈতিক আৰু অৰ্থনৈতিক স্বাৰ্থৰ প্ৰসাৰ ঘটাবলৈ চেষ্টা কৰিছিল। এই আন্দোলনৰ ফলত 1985 চনত অসম চুক্তি (Assam Accord) স্বাক্ষৰিত হয়, য’ত ৰাজ্যখনক অধিক স্বায়ত্তশাসন প্ৰদান কৰা হয় আৰু বাংলাদেশৰ পৰা অবৈধ অনুপ্ৰৱেশৰ সমস্যাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হয়।
অসম আন্দোলন (Assam Movement):
অসম আন্দোলন যাক বিদেশী বিৰোধী আন্দোলন বুলিও জনা যায় সেয়া আছিল 1979-1985 লৈকে হোৱা অসমৰ জনবিদ্ৰোহ। ই ভাৰত চৰকাৰক অবৈধ বিদেশীক ধৰা পেলোৱা, ভোটৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত আৰু বিতাড়িত কৰাৰ দাবী জনাইছিল। এই আন্দোলনটো সদৌ অসম ছাত্ৰ সন্থা (All Assam Students Union) আৰু সদৌ অসম গণ সংগ্ৰাম পৰিষদ (All Assam Gana Sangram Parishad)ৰ নেতৃত্বত। এই আন্দোলনৰ ফলত ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা আৰু জাতিগত হিংসাৰ সৃষ্টি হৈছিল। 1985 চনত হোৱা অসম চুক্তি (Assam Accord)ৰ জৰিয়তে এই আন্দোলনৰ অন্ত পৰিছিল।
সামৰণিত ক’বলৈ গ’লে অসমৰ ইতিহাস হৈছে বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ সংস্কৃতি, প্ৰত্যাহ্বান আৰু স্থিতিস্থাপকতাৰে ভৰা এক বৰ্ণিল যাত্ৰা। বৰ্তমান অসম এক চহকী সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যৰে সজীৱ আৰু বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ ৰাজ্য। ৰাজ্যখনৰ দৃশ্যপটৰ সৌন্দৰ্য্য, বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য, জীপাল উৎসৱ আদিৰ বাবে জনাজাত। অসমৰ অৰ্থনীতি বহুলাংশে কৃষি, চাহ-তেল উৎপাদন আৰু পৰ্য্যটনৰ দ্বাৰা পৰিচালিত।
- See Also -
FAQ
অসমৰ পুৰণি নাম আছিল “কামৰূপা”।
অসমৰ প্ৰথম ৰজাৰ বিষয়ে নিশ্চিতভাৱে জনা নাযায়, যদিও ৰজা পূষ্যবৰ্মনে (King Pushyavarman) চতুৰ্থ খ্ৰীষ্টাব্দত বৰ্মন বংশ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল বুলি অনুমান কৰা হয়।
ৰজা পূষ্যবৰ্মনে (King Pushyavarman) চতুৰ্থ খ্ৰীষ্টাব্দত বৰ্মন বংশ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল
ব্ৰহ্ম পাল (Brahma Pala) আছিল পাল বংশৰ প্ৰথম ৰজা।
অসমৰ প্ৰথম আহোম ৰজা আছিল চুকাফা (Chaolung Sukaphaa), তেওঁ 1228 খ্ৰীষ্টাব্দত অসমত আহোম ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।
অসমৰ শক্তিশালী ৰজা আছিল ৰুদ্ৰ সিংহ (Rudra Singha), 17 শতিকাৰ শেষৰ পৰা 18 শতিকাৰ আৰম্ভণিলৈকে তেওঁ আহোম ৰাজ্য শাসন কৰিছিল।
অসমৰ শেষৰজন ৰজা আছিল পুৰন্দৰ সিংহ (Purandar Singha), যি 1826 চনত ইংৰাজসকলে অসম অধিষ্ঠিত নোহোৱালৈকে অসম ৰাজ্য শাসন কৰিছিল।
- Source -
- Wikipedia
খুব ধুনীয়া লিখনি
ধন্য়বাদ…😊