গংগা নদী : ভাৰতৰ পবিত্ৰ আত্মা আৰু পৰিৱেশ সংগ্ৰাম।
ভাৰতৰ বুকুৰ মাজেৰে গংগা নদী (Ganga River) মহিমামণ্ডিতভাৱে বৈ গৈছে। হিমালয়ৰ গংগোত্ৰী হিমবাহৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা নদীখনক শতিকাজুৰি বিশুদ্ধতা আৰু আধ্যাত্মিক তাৎপৰ্য্যৰ প্ৰতীক হিচাপে শ্ৰদ্ধা কৰা হয়। উত্তৰাখণ্ড, উত্তৰ প্ৰদেশ, বিহাৰ আৰু পশ্চিম বংগৰ সমভূমিৰ মাজেৰে বাংলাদেশ হৈ বংগোপসাগৰলৈ বৈ গৈছে। গংগাই লাখ লাখ লোকক নিজৰ জীৱনদায়ক পানীৰে আশীৰ্বাদ দিয়াৰ লগতে দেহ আৰু আত্মা উভয়কে জীৱিকা প্ৰদান কৰে।
গংগা নদীৰ মানচিত্ৰ (Ganga River Map):
গংগা নদীৰ উৎপত্তি (Ganga River Origin):
ভাৰতৰ উত্তৰাখণ্ড (Uttarakhand) ৰাজ্যৰ গংগোত্ৰী হিমবাহ (Gangotri Glacier)ৰ পৰা গংগা নদীৰ উৎপত্তি হৈছে।
গংগা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য (Ganga River Length):
গংগা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য প্ৰায় 2,525 কিলোমিটাৰ, যাৰ ফলত ই ভাৰত আৰু বিশ্বৰ ভিতৰতে অন্যতম দীঘল নদী।
গংগা নদী ব্যৱস্থা (Ganga River System):
গংগা ভাৰতৰ এখন পবিত্ৰ নদী। ইয়াৰ উৎপত্তি হৈছে উত্তৰাখণ্ড (Uttarakhand)ৰ গংগোত্ৰী হিমবাহ (Gangotri Glacier)ৰ পৰা। নদীখনে উত্তৰ প্ৰদেশ (Uttar Pradesh), বিহাৰ (Bihar) আৰু পশ্চিম বংগ (West Bengal)ৰ মাজেৰে দক্ষিণ-পূব দিশত বংগ উপসাগৰ (Bay of Bengal)লৈ বৈ গৈছে। 2,525 কিলোমিটাৰ দৈৰ্ঘ্যৰ এই নদীখন ভাৰতৰ আটাইতকৈ দীঘল নদী (Longest River in India)। গংগাক পবিত্ৰ বুলি গণ্য কৰা হিন্দুসকলৰ বাবে গংগাৰ ধৰ্মীয় গুৰুত্ব অতিশয় বেছি।
নদীখনৰ অৱবাহিকা ঘন জনবসতিপূৰ্ণ আৰু কৃষি উৎপাদনশীল যিয়ে লাখ লাখ লোকৰ বাবে অতি প্ৰয়োজনীয় সম্পদ যোগান ধৰে। অৱশ্যে প্ৰদূষণৰ ফলত গংগা নদী গুৰুতৰ প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈছে। ঔদ্যোগিক আৱৰ্জনা, মানৱসৃষ্ট আৱৰ্জনা, ধৰ্মীয় প্ৰথা আৰু কৃষিৰ বৈ যোৱা পানী আদি ইয়াৰ মূল কাৰণ। নমামি গংগা প্ৰকল্প (Namami Gange Project)ৰ দৰে প্ৰচেষ্টাৰ লক্ষ্য হৈছে নদীখনৰ স্বাস্থ্য আৰু স্থায়িত্ব পুনৰুদ্ধাৰ কৰা। গংগাৰ সংৰক্ষণ কেৱল ভাৰতৰ সাংস্কৃতিক আৰু আধ্যাত্মিক ঐতিহ্যৰ বাবেই নহয়, ইয়াৰ জলসীমাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল লোকসকলৰ জীৱিকাৰ বাবেও অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ।
গংগা নদীৰ প্ৰদূষণ (Ganga River Pollution):
এসময়ত নিজৰ বিশুদ্ধতা আৰু পবিত্ৰতাৰ বাবে শ্ৰদ্ধা কৰা গংগা এতিয়া ভয়াৱহ প্ৰদূষণৰ সংকটৰ সন্মুখীন হৈছে। অবাধ ঔদ্যোগিক নিৰ্গমন, অপৰিশোধিত নলা-নৰ্দমা আৰু মূৰ্তি বিসৰ্জনৰ লগত জড়িত ধৰ্মীয় অনুষ্ঠানে পবিত্ৰ পানীক বিষাক্ত কৰিছে। এই প্ৰদূষণে নদীখনৰ সুক্ষ্ম পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ প্ৰতি ভাবুকি কঢ়িয়াই অনাই নহয়, পানী খোৱা, গা ধোৱা আৰু জলসিঞ্চনৰ বাবে ইয়াৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল লাখ লাখ লোকৰ স্বাস্থ্যৰ বাবেও ভয়াৱহ বিপদৰ সৃষ্টি কৰে। নদীখন পৰিষ্কাৰ কৰাৰ বাবে একত্ৰিত প্ৰচেষ্টা চলোৱাৰ পিছতো এই কামটো কষ্টকৰ হৈয়ে আছে। গংগাৰ প্ৰদূষণৰ দুৰ্দশা সমাধানৰ বাবে চৰকাৰ, সম্প্ৰদায় আৰু উদ্যোগসমূহৰ পৰা মূল কাৰণসমূহৰ সমাধান আৰু পবিত্ৰ নদীখনক পূৰ্বৰ গৌৰৱলৈ ঘূৰাই অনাৰ বাবে সামূহিক প্ৰতিশ্ৰুতিৰ প্ৰয়োজন।
গংগা নদীৰ উপনৈসমূহ (Ganga River Tributaries):
যমুনা : যমুনা গংগাৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ উপনৈ। ই উত্তৰ প্ৰদেশ (Uttar Pradesh)ৰ বৰ্তমান প্ৰয়াগৰাজ (Prayagraj)ত গংগাৰ সৈতে মিলি মূল নদীখনলৈ যথেষ্ট পৰিমাণৰ পানীৰ অৱদান আগবঢ়ায়।
সোন : সোন নদী আন এক উল্লেখযোগ্য উপনৈ, মধ্যপ্ৰদেশ (Madhya Pradesh)ৰ পৰা উৎপত্তি হৈ বিহাৰৰ মাজেৰে বৈ গৈ পাটনা (Patna)ত গংগা নদীৰ লগত লগ হৈছে।
গণ্ডক : গণ্ডক নদীৰ উৎপত্তি নেপালত। বিহাৰ আৰু উত্তৰ প্ৰদেশৰ মাজেৰে বৈ গৈ শেষত পাটনাৰ ওচৰৰ গংগাৰ সৈতে একত্ৰিত হৈছে।
কোচি : “বিহাৰৰ দুখ” বুলিও জনা যায়, কোচি নদী নেপালৰ মাজেৰে বৈ গৈ বিহাৰত প্ৰৱেশ কৰি গংগা নৈৰ লগত লগ হৈছে। সঘনাই বিধ্বংসী বানপানীৰ বাবে ই কুখ্যাত।
ইয়াৰ উপৰিও ৰামগংগা (Ramganga), গৰা (Garra), গোমতী (Gomti), তামছা ঘাঘৰা (Tamsa Ghaghara), বুঢ়ী গণ্ডক (Burhi Gandak), মহানন্দ (Mahananda), ব্ৰহ্মপুত্ৰ (Brahmaputra), মেঘনা (Meghna), তামছা (Tamsa), কৰমনাছা (Karamnasa), পুনপুন (Punpun), ফালগু (Falgu), কিউল (Kiul), চন্দন (Chandan), অজয় (Ajay), দামোদৰ (Damodar), ৰূপনাৰায়ণ (Rupnarayan) ইত্যাদি উল্লেখযোগ্য় উপনৈ।
- See Also -
- Yamuna River
- Narmada River
- Brahmaputra River
FAQ
গংগা নদী উত্তৰ ভাৰতত আছে।
ভাৰতৰ উত্তৰাখণ্ডৰ গংগোত্ৰী হিমবাহৰ পৰা ইয়াৰ উৎপত্তি হৈছে।
গংগা নদী প্ৰায় 2,525 কিলোমিটাৰ দৈৰ্ঘ্য।
গংগা নদী উত্তৰাখণ্ড, উত্তৰ প্ৰদেশ, বিহাৰ, ঝাৰখণ্ড আৰু পশ্চিমবংগ মাজেৰে বৈ গৈছে।
গংগা নদীৰ ওপৰত অৱস্থিত কিছুমান প্ৰধান চহৰ হ’ল বাৰাণসী, কানপুৰ, প্ৰয়াগৰাজ, পাটনা আৰু কলকাতা।
