ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতিসকল : এক চমু আভাস।
ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হৈছে ৰাষ্ট্ৰপতিৰ পিছতে ভাৰত চৰকাৰৰ দ্বিতীয় সৰ্বোচ্চ মূৰব্বী। ইয়াৰ ওপৰিও ভাৰতৰ উচ্চ সদন ৰাজ্যসভাৰ অধ্যক্ষ হিচাপে কাম কৰে। ভাৰতৰ প্ৰথম উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি আছিল সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণন (Sarvepalli Radhakrishnan) আৰু জগদীপ ধনখৰ (Jagdeep Dhankhar) হৈছে ভাৰতৰ বৰ্তমানৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি। উপ-ৰাষ্ট্ৰপতিগৰাকীয়ে পাঞ্জাৱ বিশ্ববিদ্যালয় আৰু দিল্লী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অধ্যক্ষ হিচাপেও কাম কৰে।
ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতিসকল একাদিক্ৰমে (List of Vice President of India) -
সৰ্বেপল্লী ৰাধাকৃষ্ণন আছিল ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ, দাৰ্শনিক আৰু ৰাষ্ট্ৰনেতা যিয়ে 1952 চনৰ পৰা 1962 চনলৈকে ভাৰতৰ প্ৰথম উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি (First Vice President of India) হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। ভাৰতৰ শিক্ষা ব্যৱস্থা গঢ় দিয়াত তেওঁ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল। ইয়াৰ পূৰ্বে তেওঁ অক্সফৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ত পূব ধৰ্ম আৰু নৈতিকতাৰ অধ্যাপক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। ৰাধাকৃষ্ণনৰ কাৰ্যকালত ভাৰতীয় সংস্কৃতি আৰু দৰ্শনক বিশ্ব মঞ্চত প্ৰচাৰৰ বাবে কৰা প্ৰচেষ্টাই চিহ্নিত কৰিছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ ভাৰতৰ দ্বিতীয় ৰাষ্ট্ৰপতি হৈছিল।
জাকিৰ হুছেইন (Zakir Husain):
জাকিৰ হুছেইন আছিল ভাৰতৰ দ্বিতীয় উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি (Second Vice President of India), যি 1962 চনৰ পৰা 1967 চনলৈ কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। তেওঁ এজন শিক্ষাবিদ আৰু বুদ্ধিজীৱী হোৱাৰ লগতে জামিয়া মিলিয়া ইছলামিয়া বিশ্ববিদ্যালয় (Jamia Millia Islamia University)ৰ সহ-প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল। উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে তেওঁৰ কাৰ্যকাল শিক্ষা আৰু সাংস্কৃতিক সংহতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়াৰ বাবে উল্লেখযোগ্য আছিল।
বাৰহাগিৰি ভেংকটা গিৰি (Varahagiri Venkata Giri):
ভি ভি গিৰিয়ে 1967 চনৰ পৰা 1969 চনলৈ ভাৰতৰ তৃতীয় উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি (Third Vice President of India) হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। ট্ৰেড ইউনিয়নৰ নেতা আৰু ৰাজনীতিবিদ গিৰি শ্ৰমিকৰ অধিকাৰৰ পোষকতা কৰাৰ বাবে পৰিচিত আছিল। তেওঁৰ কাৰ্যকাল তুলনামূলকভাৱে কম আছিল কাৰণ তেওঁ ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচনত প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিবলৈ পদত্যাগ কৰিছিল, যিটো নিৰ্বাচনত তেওঁ জয়ী হৈ ভাৰতৰ চতুৰ্থ ৰাষ্ট্ৰপতি হৈছিল। গিৰিৰ ৰাষ্ট্ৰপতিত্বৰ সময়ছোৱাত তেওঁৰ স্বতন্ত্ৰ স্থিতি আৰু শ্ৰমিক আন্দোলনৰ প্ৰতি সমৰ্থন কৰিছিল।
গোপাল স্বৰূপ পাঠক (Gopal Swarup Pathak):
গোপাল স্বৰূপ পাঠক 1969 চনৰ পৰা 1974 চনলৈ ভাৰতৰ চতুৰ্থ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি (Fourth Vice President of India) হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। তেওঁ আছিল এজন অধিবক্তা আৰু ৰাজনীতিবিদ , যি নিজৰ আইনী বুদ্ধিমত্তা আৰু সততাৰ বাবে পৰিচিত আছিল। তেওঁৰ কাৰ্যকালত আইনৰ শাসন আৰু সাংবিধানিক মূল্যবোধক বজাই ৰখাৰ বাবে কৰা প্ৰচেষ্টাই চিহ্নিত কৰিছিল।
বাসপ্পা দনাপ্পা জাট্টি (Basappa Danappa Jatti):
বাসপ্পা দনাপ্পা জাট্টিয়ে 1974 চনৰ পৰা 1979 চনলৈ ভাৰতৰ পঞ্চম উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি (Fifth Vice President of India) হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। এজন অভিজ্ঞ ৰাজনীতিবিদ, যিয়ে পূৰ্বে মহীশূৰৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে তেওঁৰ কাৰ্যকাল তেওঁৰ শান্ত আৰু সুস্থ আচৰণৰ বাবে উল্লেখযোগ্য আছিল। 1977 চনত ৰাষ্ট্ৰপতি ফখৰুদ্দিন আলী আহমেদৰ মৃত্যুৰ পিছত তেওঁ ভাৰতৰ ভাৰপ্ৰাপ্ত ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপেও কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল।
মহম্মদ হিদয়াতুল্লাহ (Mohammad Hidayatullah):
মহম্মদ হিদয়াতুল্লাহ ভাৰতৰ ষষ্ঠ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি আছিল, যি 1979 চনৰ পৰা 1984 চনলৈকে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। এজন বিশিষ্ট আইনবিদ যিয়ে পূৰ্বে ভাৰতৰ মুখ্য ন্যায়াধীশ হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। তেওঁৰ কাৰ্যকালত তেওঁৰ আইনী বিশেষজ্ঞতা আৰু ন্যায়ৰ প্ৰতি দায়বদ্ধতা আছিল। তেওঁ দুবাৰকৈ ভাৰতৰ ভাৰপ্ৰাপ্ত ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপেও কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল।
ৰামাস্বামী ভেংকটাৰমণ (Ramaswamy Venkataraman):
ৰামাস্বামী ভেংকটাৰমনে 1984 চনৰ পৰা 1987 চনলৈ ভাৰতৰ সপ্তম উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। তেওঁ এজন অধিবক্তা আৰু ৰাজনীতিবিদ আছিল যিয়ে ভাৰতৰ বিত্তমন্ত্ৰী আৰু প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে তেওঁৰ কাৰ্যকালত তেওঁৰ প্ৰশাসনিক বুদ্ধিমত্তা আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় উন্নয়নৰ প্ৰতি নিষ্ঠাৰ দ্বাৰা চিহ্নিত কৰা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ ভাৰতৰ অষ্টম ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।
শংকৰ দয়াল শৰ্মা (Shankar Dayal Sharma):
শংকৰ দয়াল শৰ্মা ভাৰতৰ অষ্টম উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি আছিল, যি 1987 চনৰ পৰা 1992 চনলৈ কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। তেখেত এজন পণ্ডিত আৰু ৰাজনীতিবিদ, যিয়ে পূৰ্বে মধ্যপ্ৰদেশৰ মুখ্যমন্ত্ৰী আৰু কেইবাখনো ৰাজ্যৰ ৰাজ্যপাল হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে তেওঁৰ কাৰ্যকাল সাংবিধানিক মূল্যবোধ আৰু গণতান্ত্ৰিক নীতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়াৰ বাবে উল্লেখযোগ্য আছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ ভাৰতৰ নৱম ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।
কোচেৰিল ৰমন নাৰায়ণন (Kocheril Raman Narayanan):
কোচেৰিল ৰমন নাৰায়ণনে 1992 চনৰ পৰা 1997 চনলৈ ভাৰতৰ নৱম উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। তেওঁ আছিল এজন কূটনীতিবিদ আৰু ৰাজনীতিবিদ, যিয়ে ভাৰতীয় বৈদেশিক সেৱাত (Indian Foreign Service) বিশিষ্ট সেৱা আগবঢ়াইছিল। উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে তেওঁৰ কাৰ্যকালত সামাজিক ন্যায় আৰু সমতাৰ পোষকতা কৰা হৈছিল। পৰৱৰ্তী সময়ত তেওঁ ভাৰতৰ দশম ৰাষ্ট্ৰপতি হয়।
কৃষ্ণ কান্ত (Krishan Kant):
কৃষণ কান্ত আছিল ভাৰতৰ দশম উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি যিয়ে 1997 চনৰ পৰা 2002 চনলৈকে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। তেওঁ এজন বিজ্ঞানী আৰু ৰাজনীতিবিদ আছিল আৰু অন্ধ্ৰ প্ৰদেশৰ ৰাজ্যপাল হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে তেওঁৰ কাৰ্যকাল বৈজ্ঞানিক আৰু প্ৰযুক্তিগত উন্নতিৰ বাবে কৰা প্ৰচেষ্টাৰ বাবে উল্লেখযোগ্য আছিল। জনজীৱনত তেওঁৰ অৱদান উল্লেখযোগ্য আছিল আৰু তেওঁৰ সততা আৰু নিষ্ঠাৰ বাবে পৰিচিত আছিল।
ভাইৰন সিং শেখাৱত (Bhairon Singh Shekhawat):
ভৈৰণ সিং শ্বেখাৱাটে ভাৰতৰ একাদশ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল 2002 চনৰ পৰা 2007 চনলৈকে। এগৰাকী প্ৰবীণ ৰাজনীতিবিদ শ্বেখাৱাটে ইয়াৰ পূৰ্বে ৰাজস্থানৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে তেওঁৰ কাৰ্যকালত গ্ৰাম্য উন্নয়ন আৰু সমাজ কল্যাণৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছিল। শাসন ব্যৱস্থাৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ প্ৰাগমেটিক দৃষ্টিভংগী আৰু সমাজৰ প্ৰান্তীয় শ্ৰেণীক উন্নীত কৰাৰ প্ৰচেষ্টাৰ বাবে তেওঁ পৰিচিত আছিল।
মহম্মদ হামিদ আনছাৰী (Mohammad Hamid Ansari):
মহম্মদ হামিদ আনছাৰী ভাৰতৰ দ্বাদশ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি আছিল, তেওঁ 2007 চনৰ পৰা 2017 চনলৈকে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। তেওঁ এজন কূটনীতিবিদ আৰু শিক্ষাবিদ আছিল, যিয়ে ভাৰতীয় বৈদেশিক সেৱা আৰু একাডেমীত সেৱা আগবঢ়াইছিল। উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে তেওঁৰ কাৰ্যকাল সংখ্যালঘুৰ অধিকাৰ আৰু সামাজিক ন্যায়ৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়াৰ বাবে বিখ্যাত আছিল। ৰাজহুৱা বক্তৃতাত তেওঁৰ অৱদান আৰু সৰ্বাংগীন উন্নয়নৰ পোষকতা উল্লেখযোগ্য আছিল।
মুপ্পাবৰপু ভেংকাই নাইডু (Muppavarapu Venkaiah Naidu):
এম ভেংকয়া নাইডুৱে 2017 চনৰ পৰা 2022 চনলৈ ভাৰতৰ তেৰতম উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। তেওঁ আছিল এজন অভিজ্ঞ ৰাজনীতিবিদ, যিয়ে নগৰ উন্নয়ন আৰু তথ্য আৰু সম্প্ৰচাৰ মন্ত্ৰী হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে তেওঁৰ কাৰ্যকালত সংসদীয় সংস্কাৰ আৰু গ্ৰাম্য উন্নয়নৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল। বক্তৃতা দক্ষতা আৰু ভাৰতীয় সংস্কৃতি আৰু ঐতিহ্যৰ প্ৰসাৰৰ বাবে কৰা প্ৰচেষ্টাৰ বাবে তেওঁ পৰিচিত আছিল।
জগদীপ ধনখৰ (Jagdeep Dhankhar):
2022 চনত কাৰ্যভাৰ গ্ৰহণ কৰা জগদীপ ধনখৰ ভাৰতৰ বৰ্তমানৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি। তেওঁ হৈছে এজন অধিবক্তা আৰু ৰাজনীতিবিদ, যিয়ে পূৰ্বে পশ্চিম বংগৰ ৰাজ্যপাল হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে তেওঁৰ কাৰ্যকালত তেওঁৰ সাংবিধানিক মূল্যবোধ আৰু গণতান্ত্ৰিক নীতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছে। তেওঁ আইনী বিশেষজ্ঞতা আৰু জনসেৱাৰ প্ৰতি দায়বদ্ধতাৰ বাবে পৰিচিত।
ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কিছু গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্য (Some Important Point of Vice President of India) -
যোগ্যতা (Qualification):
ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে যোগ্যতা অৰ্জন কৰিবলৈ এজন প্ৰাৰ্থী ভাৰতৰ নাগৰিক আৰু কমেও 35 বছৰ বয়সৰ হ’ব লাগিব। ৰাজ্যসভাৰ সদস্য হিচাপেও নিৰ্বাচনৰ যোগ্যতা অৰ্জন কৰিব লাগিব, অৰ্থাৎ চৰকাৰৰ অধীনত কোনো লাভজনক পদবীত অধিষ্ঠিত হ’ব নালাগে। সংসদৰ দুয়োটা সদনৰ সদস্যৰে গঠিত এখন নিৰ্বাচনী মহাবিদ্যালয়ৰ দ্বাৰা উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচন কৰা হয়। এই অৰ্হতাই উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি এই উচ্চ পদবীৰ দায়িত্ব পালন কৰিবলৈ সাজু এজন সক্ষম আৰু অভিজ্ঞ ব্যক্তি হোৱাটো নিশ্চিত কৰে।
কাৰ্যকাল (Term):
ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কাৰ্যকাল হৈছে পাঁচ বছৰ। এই কাৰ্যকালৰ পাছতো উপ-ৰাষ্ট্ৰপতিসকলে কাৰ্যভাৰ গ্ৰহণ কৰি থাকিব পাৰে, যেতিয়ালৈকে কোনো উত্তৰাধিকাৰীয়ে দায়িত্ব গ্ৰহণ নকৰে। ইয়াৰ উপৰিও উপ-ৰাষ্ট্ৰপতিজন যিকোনো সংখ্যক কাৰ্যকালৰ বাবে পুনৰ নিৰ্বাচিত হোৱাৰ যোগ্য।
দৰমহা আৰু পেঞ্চন (Salary and Pension):
ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতিগৰাকীয়ে প্ৰতিমাহে 4 লাখ টকাৰ দৰমহা লাভ কৰে, যিটো 2018 চনত সংশোধন কৰা হয়। এই দৰমহাৰ সমান্তৰালভাৱে উপ-ৰাষ্ট্ৰপতিগৰাকীয়ে বিনামূলীয়া চিকিৎসা সেৱা, বিনামূলীয়া ৰে’ল আৰু বিমান যাত্ৰা, লেণ্ডলাইন সংযোগ, মোবাইল ফোন সেৱা আৰু ব্যক্তিগত নিৰাপত্তা আৰু কৰ্মচাৰীকে ধৰি বিভিন্ন সুবিধা আৰু ভাট্টা লাভ কৰে। অৱসৰৰ পিছত উপ-ৰাষ্ট্ৰপতিগৰাকীয়ে তেওঁলোকৰ মাহিলী দৰমহাৰ 50% পেঞ্চনৰ অধিকাৰী হয় যিটো প্ৰতিমাহে 2 লাখ টকা।
- See Also -
FAQ
সর্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণন (Sarvepalli Radhakrishnan) আছিল ভাৰতৰ প্রথম উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি।
বৰ্তমান ভাৰতৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি হৈছে জগদ্বীপ ধনখৰ (Jagdeep Dhankhar)।
- Source -
- Wikipedia
