যমুনা নদী : উত্তৰ ভাৰতৰ জীৱনৰেখা।
যমুনা নদী (Yamuna River) ভাৰতৰ এক পবিত্ৰ আৰু ঐতিহাসিক নদী। ভাৰতৰ উত্তৰৰ সমভূমিৰ মাজেৰে কেইবাখনো ৰাজ্য অতিক্ৰম কৰি বৈ গৈছে। নদীখন হিন্দু পৌৰাণিক কাহিনীৰ সৈতে ঘনিষ্ঠভাৱে জড়িত। ইয়াৰ পাৰত পবিত্ৰ নগৰ বাৰাণসীকে (Varanasi) ধৰি অসংখ্য তীৰ্থস্থান আছে। সাংস্কৃতিক প্ৰাধান্য থকাৰ পিছতো যমুনাই পৰিৱেশৰ তীব্ৰ প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈছে। ঔদ্যোগিক আৰু মানৱ আৱৰ্জনাসমূহৰ পৰা হোৱা প্ৰদূষণৰ ফলত নদীখনৰ স্বাস্থ্য আৰু জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ প্ৰতি ভাবুকি আহি পৰিছে। যমুনা নদীৰ ঐতিহ্য সংৰক্ষণৰ বাবে সুৰক্ষা আৰু পুনৰুদ্ধাৰ কৰাতো অতিশয় জৰুৰী হৈ পৰিছে। আমি সকলোৱে মিলি যমুনা নদীক সুৰক্ষা আৰু পুনৰুদ্ধাৰ কৰিব লাগিব যাতে ইয়াৰ ঐতিহ্য ৰক্ষা কৰিব পাৰি।
যমুনা নদীৰ মানচিত্ৰ (Yamuna River Map):
যমুনা নদীৰ উৎপত্তি (Origin of Yamuna River):
ভাৰতৰ উত্তৰাখণ্ডৰ নিম্ন হিমালয়ৰ বান্দৰপুঞ্চ শৃংগৰ দক্ষিণ-পশ্চিম ঢালত প্ৰায় 4,500 মিটাৰ উচ্চতাত থকা যমুনোত্ৰী (Yamunotri) হিমবাহৰ পৰা যমুনা নদীৰ উৎপত্তি হৈছে। নদীখন উত্তৰাখণ্ড (Uttarakhand), হিমাচল প্ৰদেশ (Himachal Pradesh), হাৰিয়ানা (Haryana), দিল্লী (Delhi) আৰু উত্তৰ প্ৰদেশ (Uttar Pradesh) ৰাজ্যৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। শেষত উত্তৰ প্ৰদেশৰ প্ৰয়াগৰাজ (Prayagraj)ৰ সংগমত যমুনা নদী গংগা (Ganga) নদীৰ লগত মিলি যায়। যমুনা নদীখনৰ দৈৰ্ঘ্য 1,376 কিলোমিটাৰ।
যমুনা নদীৰ প্ৰদূষণ (Pollution of Yamuna River):
ভাৰতৰ যমুনা নদীত অপৰিশোধিত ঔদ্যোগিক আৱৰ্জনা, পৌৰসভাৰ নলা-নৰ্দমা, কৃষিৰ পানী আৰু ধৰ্মীয় প্ৰথাৰ বাবে তীব্ৰ প্ৰদূষণৰ সমস্যাৰ সন্মুখীন হৈছে। উদ্যোগসমূহে অপৰিশোধিত বর্জ্য পানী এৰি দিয়াৰ বিপৰীতে চহৰ আৰু নগৰসমূহে অপৰিশোধিত নলা-নৰ্দমা নদীলৈ নিক্ষেপ কৰে। কৃষিক্ষেত্ৰত সাৰ আৰু কীটনাশক দ্ৰব্যৰ অত্যধিক ব্যৱহাৰৰ ফলত দূষণৰ সৃষ্টি হয়। ধৰ্মীয় অনুষ্ঠানৰ সময়ত মূৰ্তি আৰু আৱৰ্জনা পোনপটীয়াকৈ নদীত ডুবাই দিয়া হয়। প্ৰদূষণে জনস্বাস্থ্য, জলজ জীৱ আৰু কৃষিক্ষেত্ৰত বিৰূপ প্ৰভাৱ পেলায়। নদীখনত পানীৰ গুণাগুণ যথেষ্ট হ্ৰাস পাইছে যাৰ ফলত ই মানুহৰ প্ৰত্যক্ষ সংস্পৰ্শৰ বাবে অসুৰক্ষিত হৈ পৰিছে। চৰকাৰী আৰু বেচৰকাৰী সংস্থাসমূহে নদীখন পৰিষ্কাৰ আৰু পুনৰুদ্ধাৰ কৰাৰ প্ৰচেষ্টা আৰম্ভ কৰিছে যদিও প্ৰত্যাহ্বানসমূহ অব্যাহত আছে। প্ৰদূষণৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিবলৈ আৰু নদীখনৰ পৰিৱেশ তন্ত্ৰ আৰু ইয়াৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল সম্প্ৰদায়সমূহৰ মংগল সুৰক্ষিত কৰিবলৈ নিয়মিত নিৰীক্ষণ আৰু বহনক্ষম সমাধান অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ।
যমুনা নদীৰ উপনৈসমূহ (Tributaries of Yamuna River):
ভাৰতৰ অন্যতম প্ৰধান নদী যমুনা নদীক কেইবাখনো উপনৈৰ দ্বাৰা পানী যোগান ধৰা হয় যিয়ে ইয়াৰ প্ৰবাহত অৰিহণা যোগায়।
- চাম্বল নদী (Chambal River): চাম্বল নদী যমুনাৰ অন্যতম বিশিষ্ট উপনৈ। ইয়াৰ উৎপত্তি মধ্যপ্ৰদেশৰ বিন্ধ্যা পৰ্বতমালা (Vindhya Range)ত। এই নদীখন ৰাজস্থানৰ মাজেৰে উত্তৰ প্ৰদেশলৈ বৈ গৈছে।
- সিন্ধ নদী (Sindh River): সিন্ধ নদী যমুনাৰ আন এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উপনৈ। ইয়াৰ উৎপত্তি মধ্যপ্ৰদেশৰ মালৱা মালভূমি (Malwa Plateau)ত। নদীখন ৰাজস্থানৰ মাজেৰে উত্তৰ প্ৰদেশলৈ বৈ গৈছে।
- বেটৱা নদী (Betwa River): মধ্যপ্ৰদেশৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা যমুনা নদীৰ এটা প্ৰধান উপনৈ বেতোৱা নদী। নদীখন যমুনাৰ সৈতে মিলি যোৱাৰ আগতে উত্তৰ প্ৰদেশৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।
- কেন নদী (Ken River): কেন নদী মধ্যপ্ৰদেশৰ মাইকাল পৰ্বতমালা (Maikal Range)ৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা এক উল্লেখযোগ্য উপনৈ। নদীখন মধ্যপ্ৰদেশ আৰু উত্তৰ প্ৰদেশৰ মাজেৰে বৈ গৈ যমুনাত যোগদান কৰে।
- হিন্দন নদী (Hindon River): হিন্দন নদী উত্তৰ প্ৰদেশৰ চাহাৰনপুৰ জিলাৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা এখন সৰু উপনৈ।
এইবোৰেই হৈছে কিছুমান মূল উপনৈ, ইয়াৰ উপৰিও উত্তৰ ভাৰতৰ মাজেৰে যমুনা নদীৰ প্ৰবাহত অৰিহণা যোগোৱা আন বহুতো সৰু সৰু নৈ আৰু নদী আছে।
FAQ
যমুনা নদীৰ উৎপত্তি ভাৰতৰ উত্তৰাখণ্ডৰ যমুনোত্ৰী হিমবাহৰ পৰা।
যমুনা নদীৰ দৈৰ্ঘ্য প্ৰায় 1,376 কিলোমিটাৰ।
যমুনা নদী উত্তৰাখণ্ড, হিমাচল প্ৰদেশ, হাৰিয়ানা, দিল্লী আৰু উত্তৰ প্ৰদেশ ৰাজ্যৰ মাজেৰে বৈ গৈছে।
হিন্দু ধৰ্মত যমুনা নদীক পবিত্ৰ বুলি গণ্য কৰা হয় আৰু ই লাখ লাখ মানুহৰ জলসিঞ্চন আৰু পানী যোগানৰ ক্ষেত্ৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে।
